kopyaarsiviDosyayı bilgisayarınıza indirmek için: 11. sınıf tarih
Mustafa Kemal’in Hayatı
Babasının babası Kocacık Yörüklerindendir.
Annesinin babası Konyar Yörüklerindendir.
Babası Asakirimilliye Taburu’nda üsteğmendir.
ÖĞRENİM HAYATI
Mahalle mektebi-Şemsi Efendi Okulu
Annesinin okula ilahi eşliğinde başlamasını istemesi üzerine okul hayatına mahalle mektebinde başlamıştır, daha sonra babasının da isteği üzerine modern eğitim veren Şemsi Efendi Okuluna geçmiştir.
Selanik Mülkiye Rüştiyesi
Babasının ölümü üzerine eğitimine ara verip amcasının yanına giden M.Kemal Selanik’e tekrar geldiğinde Selanik Mülkiye Rüştiyesinde eğitimine devam etmiştir ancak asker olmak istediği için bu okulda fazla okumamıştır.
Selanik Askeri Rüştiyesi
Asker olmak isteyen M.Kemal annesinden gizli bir şekilde askeri lise sınavlarına girerek bu sınavları kazandı ve Selanik Askeri Rüştiyesi’ne kaydolmuştur.
Manastır askeri idadisi
Selanik askeri rüştiyesini başarıyla tamamlayan m.kemal manastır askeri idadi sınavlarına girdi ve başarıyla tamamladı. Böylece m.kemal İLK defa selanikten ayrılarak manastıra gelmiş oldu. M.Kemal in hocalarının bazılarının ittihat ve terakki cemiyetine üye olmaları m.kemal in memleket meseleleri hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamıştır.
Manastır: Selanik ve manastır Osmanlının batıya açılan önemli şehirleridir çok kültürlü yapısıyla dikkat çeken manastır 3. Ordunun merkezi konumundaydı bu şehrin diğer bir özelliği ise Abdülhamit e karşı meşrutiyet taraftarlarının yoğun olarak yaşadığı bir yer olmasıdır.
İstanbul günleri-Harb okulu
m.kemal burada:
Namık kemal okuyarak düşüncelerini geliştirmiştir
Okulun öğrencileri arasında okunmak üzere el yazısıyla hazırlanmış bir gazete kurmuşlardır
Sınıf içerisinde küçük bir teşkilata sahipti.
Harb akademisi İstanbul
Harb okulunda başladığı el yazısıyla gazete yazma işine tekrar başladı
11 ocak 1905 de Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle harp akademisini bitirdi.
Şam günleri
Akademiden başarıyla mezun olanlar genelde Makedonyaya atanıyordu [[Makedonya: merkezi otoritenin zayıf olduğu bir ortamdı böylece m.kemal ve arkadaşlarının daha rahat hareket edebilecekleri bir ortam oluşuyordu]] ancak m.kemal in arkadaşlarından biri m.kemal ve arkadaşlarının bir evde toplandıklarını ihbar edince ceza olarak şam 5. Ordu ya atanmıştır.
Selanik e dönüş
m.kemal bir şeyler yapabilmek için en uygun ortamın Makedonya olduğunu düşünüyordu bu yüzden şam 5. Ordudaki görevinden kaçarak makedonyaya gitti.burada eski okul arkadaşları ve öğretmenlerinin yardımıyla “vatan ve hürriyet cemiyeti”nin Makedonya şubesini açmıştır. Bu sırada arkadaşlarının ısrarlarıyla şama gidip staj görevini tamamlayan m.kemal kolağası rütbesiyle makedonyaya tayin oldu. Burada kendi cemiyetinin başarısız olması nedeniyle ittihat ve terakki cemiyetine girdi. Bir süre sonra cemiyetle fikir ayrılığı yaşadı ve Trablusgarp a gönderildi
m.kemal Sofya da
m.kemal in ittihat ve terakkiş ile yaşadığı fikir ayrılığı onun Sofya ateşemilliterliğine atanmasına neden oldu. M.Kemal göreve başladıktan sonra halkın moralini ve sadakatini ölçmek için geziler düzenledi m.kemal sofyada iken 1. Dünya savaşı başlamıştır.
M.Kemal İN ASKERLİK HAYATI
Trablusgarp savaşı
İngiltere ve Fransanın desteğini alan İtalya Osmanlı ya karşı savaş kararı aldı bu savaş kararı karşısında Osmanlının karadan İngilizlerle denizde de donanmanın yeterli olmaması nedeniyle Osmanlı bölgeye asker gönderemedi. Osmanlının bu zor durumu karşısında m.kemal ve bazı genç subaylar Gönüllü olarak Trablusgarp a gitti m.kemal oradaki yerli aşiretleri teşkilatlandırarak İtalyanları trablusgarptan içeri girdirmedi
BU SAVAŞLA: M.Kemal İLK savaş deneyimini elde etti. M.Kemal az kuvvetle sevk ve idare gerlla savaşının incelikleri konusunda tecrübe sahibi oldu ve de bu savaş ile halk arasında tanınmış oldu.ayrıca ünlü dergilerde m.kemal in cephedeki fotoğrafları yayınlanmıştır.
Çanakkale savaşı
Gelibolu yarımadasından asker çıkartmaya çalışan düşman kuvvetlerini m.kemal in komuta ettiği tümen arıburnunda ve conkbayırında durdurmuştur.
M.Kemal bu başarı üzerine ALBAYLIĞA terfi etmiştir.
Kafkas cephesi
Çanakkaleden sonra 16. Kolordu komutanlığına atanan m.kemal. bu birliğin diyarbakıra gönderilmesiyle Kafkas cephesinde savaşan m.kemal Ruslardan muş ve Bitlis i geri almıştır.
20. yy başlarında Osmanlı devletinin durumu
*Mutlakiyet yönetiminden meşrutiyet yönetimine geçilmiştir
*Yönetiminde padişahın yanında ittihat ve terakkiperver fırkası da söz sahibi olmuştur
*Osmanlı devleti milliyetçöilik akımının etkileriyle çıkan ayaklanmalarla uğraşırken bir yandan da Avrupalı devletlerin iç işlerine karışmasını engellemeye çalışıyordu
*kaybedilen topraklardan gelenler ve köyden kente göç edenlerle şehir nüfusu artıyordu.
**otomobil elektrik tramvay telefon telgraf kullanılmaya başlandı
1.DÜNYA SAVAŞI
Genel nedenler: milliyetçilik akımı, sömürgecilik, hammadde ve Pazar ihtiyacı, silahlanma, bloklaşma
Özel nedenler: siyasi birliklerin tamamlanması, fransadaki alsas loren kömür havzası balkanlara hakim olma mücadelesi Akdeniz e ulaşma sıcak denizlere inme Panslavizm
Almanların bizi yanında savaşa girdirmek istemesinin nedenleri
Ruslara ve İngilizlere karşı yeni cepheler açılacak ve Almanya nın yükü hafifleyecekti
İngilterenişn uzak doğu sömürgeleriyle yolları kesilecek ve rusyaya yardım gidemeyecekti
*hilafetin cihat çağrısıyla İngiltere sömürgesindeki Müslümanlar Osmanlı için savaşacaklardı
CEPHELER
Galiçya Makedonya Romanya: Bulgaristan ve Avusturya Macaristan imparatorluğuna yardım için savaşıldı rusyanın savaştan çekilmesiyle cephe kapandı
Kafkasya: Ruslarla mücadele edildi Rusları durdurmak ve orta asya Türkleri ile buluşmak için açıldı brest litowsk antlaşmasıyla kapandı
Irak cephesi: İngilizlerin Ortadoğu petrollerini korumak ve rusyaya kafkasyadan yardım götürebilmek için açıldı Bağdat ve Kerkük ü alan İngiltere başarılı oldu
Suriye-filistin: kanal cephesindeki yenilgi üzerine kuzeye ilerlemek isteyen İngiltere ile savaşıldı Araplarla işbirliği yapan İngilizler başarılı olmuştur.
Hicaz-yemen: arap yarımadasındaki İngiltere ilerleyişine karşı ve kutsal yerleri korumak için bu cephede İngiltere ile savaşıldı İngiltere hicaz ı aldı
Kanal cephesi: bu cephe İngiliz sömürge yolu bağlantısını kesmek ve mısır e geri alabilmek için açıldı. İngiltere başarılı oldu ve sina yarımadasını aldı.
Çanakkale cephesi: itilaf devletleri Osmanlıyı savaş dışında bırakmak ve rusyaya yardım götürmek amacıyla çanakkaleye saldırdı karadan ve denizden düzenlenen saldırılarda itilaf devletleri yenildi.
1.Dünya Savaşı Genel Bakış (özet)
Savaş sırasında, itilaf devletleri Rusların savaştan çekilmesiyle çok zor duruma düşmüştü. ancak Almanlar savaşın başından beri itilaf devletlerine yardım eden abd denizaltılarını vurunca Amerika savaşa girdi böylece itilaf devletleri tekrar güçlü duruma geldi. Sonuç oalrak da itilaf devletleri savaşı kazanmıştır.
Savaş sonucunda:
ingilterenin en büyük rakibi Almanya nın yenilmesiyle İngiltere savaştan en karlı çıkan devlet oldu. (Japonya da hiç savaş almadan toprak almıştır)
Almanya Osmanlı Avusturya Macaristan toprak kaybetti parçalandı
Orta doğu ve avrupada otorite boşluğu oluştu
Barışı korumak amaçlı milletler cemiyeti (cemiyet-i akvam) kuruldu
Demokratik cemiyetler önplana çıktı
İLK kez tank denizaltı ve kimyasal silahlar kullanıldı
Sonrasında imzalanan antlaşmalar 2. Dünya savaşının çıkmasına zemin hazırladı
Mondros Ateşkes Antlaşması
Savaşın Osmanlı aleyhine devam etmesi üzerine ittihat ve terakki üyeleri yönetimden çekildi. Sadrazamlığa getirilen Ahmet izzet paşa devletin içinde bulunduğu şartları inceleyerek itilaf devletlerinden ateşkes istedi
İmzalanan bu antlaşmaya göre:
Osmanlı ordusu terhis edilecek orduya ait silah cephane itilaf devletlerine bırakılacak
Osmanlı savaş gemileri itilaf devletlerine bırakılacak
Toros tünelleri demir yolları ve deiz işletmeleri itilaf devletlerine bırakılacak.
Telsiz telgraf ve telefon itilaf devletlerine kontrol edecek
İtilaf devletleri güvenliklerini tehlikede gördükleri herhangi bir stratejik bölgeyi işgal edebileceklerdir.
Vilayetisitte de herhangi bir karışıklık çıkarsa tilaf devletleri işgal edebilecek.
Wilson ilkeleri
Uluslar arası antlaşmalar açık yapılacak
Galip devletler mağlup devletlerden savaş tazminatı almayacaklar
Milletler cemiyeti kurulacak
Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bölgedeki millet o bölgede kendi devletini kurabilecekti boğazlar tüm devletlere açık olacaktı.
Paris barış konferansı
Barışın sürekliliğini korumak amacıya 32 ülkenin katılımıyla gerçekleşmiştir. Bu konferansta italyaya vaadedimiş İzmir ve çevres Yunanistan a verilince İtalya konferansı terk etmiştir. Bu konferansta Osmanlı hariç tüm devletlerle antlaşma imzalandı
Almanya=versailles
Avusturya=Saint german
Bulgaristan=neuilly
Macaristan=trianon
İzmir in işgali
Pars barış konferansında İzmir için işgal izni olan yunanlar Mondros un 7. Maddesi gereğince şehrin teslimini ve bu sırada hçbir direniş gösterilmemesini İzmir valisinden istedi bu isteği yerine getiren vali şehri yunanlılara teslim etmiştir.
Bu işgal: tüm yurtta büyük yankı uyandırdı Osmanlı hükümeti istifa etmek zorunda kaldı tüm yurtta protesto mitingleri düzenlendi. Kuvayımilliye nin doğmasını sağlamıştır.
Kuvayımilliye
İşgallere karşı vatanı koruma ve bağımsız yaşama isteği sonunda oluşan bu direniş ruhuna kuvayımilliye denir. Kuvayımilliye düzenli ordu kurulana kadar Bölgesel olarak işgalci devletlere ya da azınlıklara karşı vatanı savunan silahlı gruptur.
Özellikleri:
İşgallere karşı ilk direniş Hatay/dörtyok da başladı
Kvayımilliye birlikleri tek bir merkezden yönetilmiyordu ve düzenli bilikler değillerdi birlikler dağda gezen zeybekler asker kaçakları ve köylü halktan oluşuyordu. Kurulan birliklere eşkıya reisleri eski subaylarve efeler komuta ediyordu. Kuvayımilliye birlikleri düşman ilerleyişini durduramasalar bile düşmana zarar vermişlerdir. Rum ve ermeni çeteleriyle mücadele etmişlerdr düzenli ordunun kurulmasına zemin hazırlamışlardır bazı km birlikleri düzenli orduya geçişte isyan etmişlerdir.
Milli varlığa düşman cemiyetler:
Ülkenin kurtuluşunun mücadele ederek değil saltanat veya hilafetin vereceği kararlarla olacağına veya manda ile gerçekleşeceğine inanıyorlardı.
İngiliz muhipler cem: İngiliz mandasını destekliyor damat Ferit başta olmak üzere bazı hükümet görevlileri ve aydınlar da üyesiydi.
İslam teali cemyeti: bazı müderrislerin desteğiyle kuruldu milli mücadeleye karşı saltanat ve hilafetin güçlenmesini istiyordu
Kürt teali cemiyeti: doğuda kürt devleti kurmak istiyordu
Sulh ve selametiosmaniye fırkası: padişah ve hilafetin emirlerine uyarak kurtulunacağını düşünüyordu.
Wilson ilkeleri: abd mandasını destekliyordu Sivas kongresinde abd ye mektup yollamışlardır.
Milli cemiyetler
Trakya paşaeli: amacı trakyanın Yunanistan a verilmesini engellemek
Trabzon muhafazaihukukumilliye cemiyeti: amacı Trabzon ve çevresinde Pontus rum devleti kurulmasını engellemek çalışmaları: Erzurum kongresinin toplanmasına yardım etmişlerdir.
Kilikyalılar: Çukurova bölgesinin Fransız ve Ermenilere karşı savunmak
Doğu Anadolu: doğu anadolunun Ermenilere verilmesini engellemek ve türk nüfusunun azalmasını engellemek Trabzon mh cemiyetiyle ortak çalışmıştır Erzurum kongresinin toplanmasına yardım etmiştir.
Reddi ilhak: İzmir ve civarının türk olduğunu ispatlamak basın yayın yoluyla İzmir in işgalini protesto ettiler yunan işgaline fiili olarak karşı koydular
Milli kongre cemiyeti:amacı Türklerin haklı olduğunu Basın yayın yoluyla duyurmak (ilk,tek) misakı milli nin kabul edilmesinde önemli çalışmaları vardır
İzmir mudafaaihukuk: İzmir in Yunanistan a verilmesini engellemek İzmir in türk olduğunu kanıtlamak milli mücadelede anadoluya silah taşıdılar reddi ilhak ile ortak çalıştı.
Milli mücadele hazırlıkları
Mkemal in samsuna çıkışı
m.kemal daha samsun a çıkmadan ülkenin kurtuluşu hakkındaki fikirlerini kararlaştırmıştı ve samsuna çıktığında bunları uygulamaya başlamıştı samsundan havzaya geçen mkemal bir genelge yayınladı ve bu genelgede
anadolunun her yerinde işgaller protesto edilsin demiştir.
İzmir in işgalini protesto etmek için ilk mitingi kendisi havza da düzenlemiştir.
Amasya genelgesi(Amasya tamimi,Amasya bildirisi) (savaş ilanıdır)
Mkemal havzadan amasyaya geçince halkı uyarmak için bir bildiri yayınlanmasını isedi genelgeye göre
Vatan bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir (sorun)
Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. (çözüm)
Bu genelgede: milli mücadelenin programı belli olmuştur milli mücadelenin amacı yöntemi gerekçesi belirlenmiştir. Osmanlı hükümetinin görevini yerine getiremediği İlk kez dile getirilmiştir.
Erzurum kongresi
Doğu anadolumudafaaihukuk cemiyeti ve Trabzon muhafazaihukuk cemiyeti nin yardımlarıyla doğu illerinden seçilen delegelerin katılımıyla bir kongre düzenlendi. Kongrenin toplanma amacı doğu anadoluda bir ermeni devletinin kurulmasına engel olmaktı kongreye göre:
Mısakı milliden ilk defa söz edilmiştir
Manda ve himaye kesin bir dille reddedilmiştir
Kongre bölgeseldir ama aldığı kararlar ulusaldır.
Temsil heyeti kurulmuştur
Halk egemenliği (cumhuriyet) kurulmalıdır denilmiştir. (kurulacak yeni türk devletinin yönetim şekli bugünden belli olmuştur)
Sivas kongresi
Bütün cemiyetler Anadolu ve Rumeli mudafaa i cemiyeti olarak birleştirildi
İradeimilliye gazetesi çıkarıldı
Temsil heyeti ilk görev olarak ali fuat cebesoy u batı güney bölgelerindeki kuvayımilliye birliklerinin başına atadı
Manda ve himaye kesin bir dille reddedildi
Amasya görüşmeleri
(görüşme öncesi) milli mücadelenin başarılı bir şekilde devam etmesi itilaf devletlerini oldukça kızdırmıştı. İtilaf devletleri milli mücadeleyi bitirtmesi için Osmanlı hükümetine baskılar yapmaktaydı bu baskılar nedeniyle her fırsatta milli mücadeleyi engellemeye çalışan damat ferid bu tutumlarıyla Atatürk’ün damat ferid e karşı mücadele başlatmasına neden oldu. Atatürk bu mücadele içerisinde tüm illerden İstanbul ile haberleşmenin kesilmesini istedi. bu laylar sonucunda damat ferid istifa etti milli mücadeleye sicak bakan ali rıza paşa yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi bu olay meclisin ilk siyasi başarısıdır
Görüşmeler: yeni hükümetin milli mücadeleye olumlu bakması m.kemal in görüşme taleine olumlu yanıt vermesini sağladı Amasya görüşmeleri ile Osmanlı hükümeti milli mücadele ve temsil heyetini resmen tanımış oldu görüşmelere göre:
Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır
Müslüman olmayan azınlıklara kapitülasyonlar verilemeyecekti
Temsil heyeti İstanbul hükümeti arafından tanınacaktı
İtilaf devletleri ile yapılacak barış konferansına temsil heyeti tarafından da uygun görülecek temsilciker gönderilecekti
Mebuslar meclisi güvenli ortamın olmadığı istanbulda değil anadoluda toplanmalıdır denilmiştir ancak meclisin İstanbul dışında açılması kanuniesasiye aykırı olduğu için kabul edilmemiştir.
–salih paşa meclisi Anadolu’da açtıracağına açtıramazsa istifa edeceğine söz vermiştir ancak ne meclisi Anadolu’da açtırabilmiştir ne de istifa etmiştir.–
kopyaarsivi 